ΣΔΕ ΛΑΜΙΑΣ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΞΗ

Χρον. Διάρκεια: από 19-4 έως 14-5-2021

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ: Οι χρόνοι του ρήματος

Επιμέλεια : Ιωάννα Αλαφοδήμου

Απαντήσεις

στο email : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ή σε έντυπο στο σχολείο

Οι χρόνοι του ρήματος.

Εμείς οι άνθρωποι διακρίνουμε το χρόνο σε τρεις βαθμίδες: στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον.

Για να εκφράσουμε αυτές τις τρεις χρονικές βαθμίδες, με άλλα λόγια το πότε μιας πράξης, είναι φυσικό να χρησιμοποιούμε και ανάλογους τύπους ρημάτων.

Έτσι, για την πράξη της γραφής μπορούμε να πούμε:

παρόν: Τώρα γράφω τα μαθήματά μου

παρελθόν: Χθες έγραψα τα μαθήματά μου

μέλλον: Αύριο θα γράψω τα μαθήματά μου

Από την άλλη πολλές φορές είναι αναγκαίο να δηλώσουμε το ποιόν ενέργειας, δηλ. αν η πράξη μας:

α) γίνεται συνέχεια, δηλαδή έχει διάρκεια, επαναλαμβάνεται, π.χ. έγραφε όλη τη μέρα τα μαθήματα

β) γίνεται μια στιγμή, δηλαδή σύντομα, στιγμιαία, συνοπτικά, π.χ. χθες το βράδυ έγραψε τα μαθήματα

γ) έχει γίνει, δηλαδή έχει συντελεστεί, π.χ. έχει γράψει τα μαθήματα

Για να αποδοθούν οι τύποι του πότε γίνεται μια πράξη και του πώς γίνεται, χρησιμοποιούμε τους παρακάτω χρόνους: ενεστώτα, παρατατικό, μέλλοντα εξακολουθητικό, αόριστο, μέλλοντα διαρκείας ή συνοπτικό, παρακείμενο, υπερσυντέλικο και συντελεσμένο μέλλοντα.

Ας δούμε πιο αναλυτικά τι δηλώνει ο κάθε χρόνος όταν μελετάμε το ρήμα στην οριστική έγκλιση:

Παροντικοίχρόνοι

  • Ο ενεστώταςφανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα γίνεται τώρα συνέχεια ή με επανάληψη π.χ.
  1. Όλο το πρωί καθαρίζω το σπίτι. (τώρα-συνέχεια)
  2. Αυτήν την εβδομάδα κάθε μέρα διαβάζω δύο ώρες (επανάληψη)
  • ο παρακείμενος φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα έγινε στο παρελθόν και έχει τελειώσει την ώρα που μιλούμε, π.χ.
  1. Τώρα που ήρθες, έχω καθαρίσει ήδη το σπίτι. (έχει τελειώσει τώρα)

Παρελθοντικοί χρόνοι

Ο παρατατικός φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα γινόταν στο παρελθόν συνέχεια ή με επανάληψη, π.χ.

  • Όλο το πρωί χτες καθάριζα το σπίτι. (παρελθόν-συνέχεια)
  • Την προηγούμενη εβδομάδα κάθε μέρα διάβαζα δύο ώρες (παρελθόν-επανάληψη)

ο αόριστος φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα έγινε στο παρελθόν, π.χ.

  • Χτες το πρωί καθάρισα το σπίτι. (παρελθόν-κάποια στιγμή)
  • Την προηγούμενη εβδομάδα διάβασα δύο ώρες. (παρελθόν-κάποια στιγμή)

ο υπερσυντέλικος φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα ήταν τελειωμένο στο παρελθόν πριν γίνει κάτι άλλο, π.χ.

  • Όταν ήρθες, εγώ είχα καθαρίσει το σπίτι. (παρελθόν-τελειωμένο πριν από κάτι άλλο)
  • Είχα διαβάσει ήδη δύο ώρες, όταν ήρθες. (παρελθόν-τελειωμένο πριν από κάτι άλλο) 

Μελλοντικοίχρόνοι

  • Ο εξακολουθητικός μέλλονταςφανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα γίνεται συνέχεια ή με επανάληψη, π.χ.
  1. Όλο το πρωί θα καθαρίζω το σπίτι. (μέλλον-συνέχεια)
  2. Την επόμενη εβδομάδα κάθε μέρα θα διαβάζωδύο ώρες. (μέλλον-επανάληψη)
  • ο στιγμιαίος μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα γίνει στο μέλλον χωρίς συνέχεια ή επανάληψη, π.χ.
  1. Αύριο το πρωί θα καθαρίσω το σπίτι. (μέλλον-κάποια στιγμή)
  2. Την επόμενη εβδομάδα θα διαβάσω δύο ώρες. (μέλλον-κάποια στιγμή)
  • ο συντελεσμένος μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα είναι τελειωμένο στο μέλλον, αφού πρώτα γίνει κάτι άλλο, π.χ.
  1. Όταν θα έρθεις, εγώ θα έχω καθαρίσει το σπίτι. (μέλλον-τελειωμένο μετά από κάτι άλλο)
  2. Ως τα ξημερώματα θα έχω διαβάσει όλο το βιβλίο. (μέλλον-τελειωμένο μετά από κάτι άλλο)

χρόνος

χρονική βαθμίδα

ποιόν ενέργειας

παράδειγμα

ενεστώτας

παρόν

εξακολουθητικό-επαναλαμβανόμενο

γράφω

παρατατικός

παρελθόν

εξακολουθητικό-επαναλαμβανόμενο

έγραφα

εξακολουθητικός μέλλοντας

μέλλον

εξακολουθητικό-επαναλαμβανόμενο

θα γράφω

αόριστος

παρελθόν

συνοπτικό-στιγμιαίο

έγραψα

συνοπτικός μέλλοντας

μέλλον

συνοπτικό-στιγμιαίο

θα γράψω

παρακείμενος

παρόν

συντελεσμένο

έχω γράψει

υπερσυντέλικος

παρελθόν

συντελεσμένο

είχα γράψει

συντελεσμένος μέλλοντας

μέλλον

συντελεσμένο

θα έχω γράψει

ΟΙ ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΤΗΣ ΟΡΙΣΤΙΚΗΣ ΕΓΚΛΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΗΣ ΦΩΝΗΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΩΝ ΤΗΣ Α ΣΥΖΥΓΙΑΣ

Α΄ συζυγία, Ενεργητική φωνή

 

Οριστική

   
 

λύν-ω
λύν-εις
λύν-ει
λύν-ουμεή λύν-ομε
λύν-ετε
λύν-ουν(ε) 

   
     
 

έλυν-α
έλυν-ες
έλυν-ε
λύν-αμε
λύν-ατε
έλυν-αν 

   
 

θα λύν-ω
θα λύν-εις
θα λύν-ει
θα λύν-ουμε 
θα λύν-ετε
θα λύν-ουν(ε) 

   
 

έλυσ-α
έλυσ-ες
έλυσ-ε
λύσ-αμε
λύσ-ατε
έλυσ-αν  

   
     
 

θα λύσ-ω
θα λύσ-εις
θα λύσ-ει
θα λύσ-ουμε 
θα λύσ-ετε
θα λύσ-ουν (ε) 

   
 

έχω λύσ-ει 

έχεις λύσ-ει
έχει λύσ-ει
έχουμε λύσ-ει
έχετε λύσ-ει
έχουν λύσ-ει

   
 

είχα λύσ-ει 
είχες λύσ-ει
είχε λύσ-ει
είχαμε λύσ-ει
είχατε λύσ-ει
είχαν λύσ-ει

   
 

θα έχω λύσ-ει 
θα έχεις λύσ-ει
θα έχει λύσ-ει
θα έχουμε λύσ-ει
θα έχετε λύσ-ει
θα έχουν λύσ-ει

Α' συζυγία, Παθητική φωνή

 

Οριστική

   
 

λύν-ομαι
λύν-εσαι
λύν-εται
λυν-όμαστε
λύν-εστε  
λύν-ονται

   
 

λυν-όμουν (α)
λυν-όσουν(α)
λυν-όταν(ε)
λυν-όμασταν ή 
λυν-όσασταν 
λύν-ονταν 

   
 

θα λύν-ομαι
θα λύν-εσαι
θα λύν-εται
θα λυν-όμαστε
θα λύν-εστε 
θα λύν-ονται

   
 

λύ-θη-κα
λύ-θη-κες
λύ-θη-κε
λυ-θή-καμε
λυ-θή-κατε
λύ-θη-καν 

   
     
 

θα λυθ-ώ
θα λυθ-είς
θα λυθ-εί
θα λυθ-ούμε
θα λυθ-είτε
θα λυθ-ούν 

   
 

έχω λυ-θεί 
έχεις λυ-θεί
έχει λυ-θεί
έχουμε λυ-θεί
έχετε λυ-θεί
έχουν λυ-θεί

   
     
 

είχα λυ-θεί  
είχες λυ-θεί
είχε λυ-θεί
είχαμε λυ-θεί
είχατε λυ-θεί
είχαν λυ-θεί

   
 

θα έχω λυ-θεί

θα έχεις λυ-θεί
θα έχει λυ-θεί
θα έχουμε λυ-θεί
θα έχετε λυ-θεί
θα έχουν λυ-θεί

   

Ασκήσεις

   

1.Να ταιριάξεις τους τύπους των ρημάτων με τον κατάλληλο χρόνο

ρήμα

χρόνος

επιθυμούσε

 

έλεγαν

 

έπαθα

 

έχω αγοράσει

 

θα διαβάζω

 

είχε φέρει

 

θα περάσω

 

ονειρεύομαι

 

σκέφτηκα

 

θα έχω ανοίξει

 

2.Σχημάτισε τους χρόνους του ρήματος ντύνω στην ενεργητική και παθητική φωνή

χρόνοι

Ενεργητική φωνή

Παθητική φωνή

ενεστώτας

ντύνω

ντύνομαι

παρατατικός

έντυ

ντυ

εξακολουθητικός μέλ.

θα ντύ

θα ντύ

αόριστος

έντυ

ντύ

στιγμιαίος μέλ.

θα ντύ

θα ντυ

παρακείμενος

έχω ντύ

έχω ντυ

υπερσυντέλικος

είχα ντύ

είχα ντυ

συντελεσμένος μέλ.

θα έχω ντύ

θα έχω ντυ

3.Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις μεταφέροντας τα ρήματα στους χρόνους που σας δίνονται:

 α. Είχε γίνει ολόκληρη συζήτηση για αυτό το θέμα. Ενεστώτας

β. Θα σου στείλω χρήματα. Παρατατικός

γ. Μου δανείζεις το ποδήλατό σου; Εξακολουθητικός Μέλλοντας

δ. Ο πατέρας διάβασε την εφημερίδα. Παρατατικός

ε. Ετοιμάζεστε για ταξίδι; Παρατατικός

στ. Η μητέρα καθάρισε το σπίτι. Παρακείμενος