ΣΔΕ ΛΑΜΙΑΣ – ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΤΑΞΗ

Χρον. Διάρκεια: από 15-2 έως 28-2-2021

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ : ΣΥΝΩΝΥΜΑ- ΑΝΤΩΝΥΜΑ -ΟΜΩΝΥΜΑ -ΠΑΡΩΝΥΜΑ

Επιμέλεια : Ιωάννα Αλαφοδήμου

Απαντήσεις στο email : Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ή σε έντυπο στο σχολείο

Α. Συνώνυμα – Αντώνυμα (αντίθετα)

Συνώνυμα ονομάζονται οι διαφορετικές λέξεις που έχουν περίπου την ίδια σημασία.

παπάς – ιερέας
λευκός – άσπρος
μπαμπάς – πατέρας
κ.ά.

Αντώνυμα (αντίθετα) ονομάζονται οι λέξεις που έχουν αντίθετη σημασία.

ψηλός–κοντός
πλούσιος–φτωχός
όμορφος–άσχημος
πάνω–κάτω
γεμίζω–αδειάζω
ανεβαίνω–κατεβαίνω

Β. Ομώνυμα – Παρώνυμα

Ομώνυμα είναι οι λέξεις που προφέρονται το ίδιο αλλά έχουν διαφορετική σημασία.

ο δανεικός – ο δανικός (από τη Δανία)
το διάλειμμα (στο σχολείο) – το διάλυμα (υγρού)
σήκω (πάνω) – σύκο (φρούτο)
πήρα (κάτι) – (αυτός έχει) πείρα
η εφορία (οικονομική υπηρεσία) – η ευφορία (πλούσια παραγωγή)
κλείνω την πόρτα – κλίνω ένα ρήμα
το κλίμα της χώρας – το κλήμα στην αυλή μας (κληματαριά, αμπέλι)
ο κριτικός (αυτός που ασκεί κριτική) – ο κρητικός (από την Κρήτη)
η λίρα (νόμισμα) – η λύρα (μουσικό όργανο)
ο λιμός (πείνα) – ο λοιμός (αρρώστεια)
ο όρος (συμφωνία) – το όρος (βουνό)
σήκω (ρήμα) – σύκο (το φρούτο)
ο τοίχος (σπιτιού) – το τείχος (της πόλης)
το φύλλο (δέντρου) – το φύλο (αρσενικό ή θηλυκό)
ο ψηλός (που έχει ύψος) – ο ψιλός (λεπτός)κ.ά. 

Παρώνυμα ονομάζονται οι λέξεις που μοιάζουν στην προφορά, αλλά έχουν διαφορετική σημασία.

Οι αμυγδαλιές (δέντρα)– οι αμυγδαλές (αδένες)
εγκληματώ (κάνω έγκλημα) – εγκλιματίζω (εισάγω κάποιον με ομαλό τρόπο στις κλιματικές ή άλλες συνθήκες)
ο Ινδός (από την Ινδία) – ο Ινδιάνος (ιθαγενής της Αμερικής)
στερώ (παίρνω κάτι που ανήκει σε άλλον)  υστερώ (μένω πίσω)
η στήλη (επιτύμβια) – ο στύλος (η κολόνα)
η σφήκα (έντομο) – η σφίγγα (μυθολογικό τέρας)
ο τεχνικός (σε σχέση με μια τέχνη) – ο τεχνητός (αυτός που δεν είναι φυσικός)
κ.ά.

Τονικά παρώνυμα: Μερικές φορές, μπορώ να ξεχωρίσω τις λέξεις αυτές από τη θέση του τόνου.

γέρνω – γερνώ
γέρος – γερός
νόμος – νομός
παίρνω – περνώ
πίνω – πεινώ
σχολείο – σχόλιο
χώρος – χορός

ΑΣΚΗΣΕΙΣ  

1) Να υπογραμμίσετε τις συνώνυμες λέξεις.

·    σαγηνευτικός, ικανός, ελκυστικός, δραστήριος

·    πετώ, καταρρέω, ίπταμαι, σηκώνομαι

·    αμφιβολία, δυσπιστία, ποικιλία, ερώτημα

·    εφικτός, κατορθωτός, διαλλακτικός, άμεσος

·    σκοτεινός, σαφής, ευκρινής, ευπρεπής 

·    πεποίθηση, πίστη, υπεροχή, άγνοια

·    οίκτος, θλίψη, αλλοτρίωση, ευσπλαχνία 

2)Να γράψετε τα αντώνυμα τωνπαρακάτω λέξεων.

3)Να συμπληρώσετε τη σωστή λέξη στις παρακάτω προτάσεις από τα τονικά παρώνυμα που δίνονται στην παρένθεση.

Έπρεπε να κάνει εγχείρηση στις ---------- (αμυγδαλιές, αμυγδαλές) του.
Η ----------- των λέξεων είναι πολύ ενδιαφέρουσα (ετοιμολογία, ετυμολογία).
Δεν είχε επαγγελματική ------------ και δεν τον προσέλαβαν (πείρα, πυρά).
Η --------- της φωνής του ήταν περίεργη (χρεία, χροιά).
Μου αρέσουν οι εκδρομές στην ---------- (έξοχη, εξοχή).
Ήρθε --------- στον αγώνα δρόμου (έκτος, εκτός).
Ήταν τόσο ----------- που δεν μπορούσες να καταλάβεις τι ήθελε (ύστατη, άστατη).  

4) Ποια από τα παρακάτω ζεύγη λέξεων είναι ομώνυμα και ποια παρώνυμα;

πάλη - πάλι ................
νοίκι - νίκη ................
ωφέλεια - αφέλεια .................
χείλια - χίλια ...................
κύρος - κύριος .................
πιάνω - πιάνο .................
λύπη - λείπει .................
πείρα - πήρα .................
πολιτικός - πολίτικος ...............
χορός - χώρος ...........